“ოაზისი სირიის უდაბნოში” ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს შემდეგ

2016 წლის მარტში უძველესი არამეული ქალაქი პალმირა ე.წ. ისლამური სახელმწიფოსგან განთავისუფლდა. ტერორისტები პალმირას 2015 წლის მარტიდან აკონტროლებდნენ და ამ დროის განმავლობაში იუნესკოს კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხაში შესულ ძეგლს გამოუსწორებელი ზიანი მიაყენეს.

რომელი ძეგლები გაანადგურეს ტერორისტებმა?

ბელის ტაძარი პალმირაში ახლო აღმოსავლეთის ყველაზე მნიშვნელოვანი ანტიკური ტაძარი იყო ლიბანის ბაალბეკის ტაძართან ერთად. ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს ჯიჰადისტებმა ტაძარი 2015 წლის აგვისტოში ააფეთქეს, რის შემდეგაც განადგურდა მესოპოტამიური ღვთაება ბელის, მზის ღმერთ იარჰიბოლისა და მთვარის ღმერთ აგლიბოლის შიდა ტაძრები.

 

 

 

 

 

 

ტრიუმფალური თაღი  ანტიკური ქალაქის მთავარ ქუჩაზე მდებარე კოლონადებს ერთმანეთთან აკავშირებდა. ტერორისტებმა თაღი 2015 წლის ოქტომბერში ააფეთქეს და კოლონების მხოლოდ ორი მხარე დატოვეს. თაღი რომის იმპერატორის, სეპტიმიუს სევერუსის სადიდებლად აშენდა.  “პალმირული ხელოვნების გამორჩეული ნიმუში” – ასე აღწერს ტრიუმფალურ თაღს UNESCO.

 

 

 

 

 

 

ბაალ შამინის ტაძარი ძვ.წ. მე-17 საუკუნეში აშენდა და საუკეთესოდ შემონახული შენობა იყო მანამ, სანამ ტერორისტებმა ის 2015 წლის აგვისტოში არ გაანადგურეს. ტაძარი ფინიკიელების ქარიშხლისა და ცის ღმერთის სადიდებლად აშენდა.

 

 

 

 

 

 

ელაჰბელის კოშკი პალმირას ანტიკურ ქალაქთან, აკლდამების ველზე მდებარეობდა და ოთხსართულიან აკლდამას წარმოადგენდა. სხვა ძეგლების მსგავსად ეს კოშკიც 2015 წლის აგვისტოში ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს მებრძოლებს შეეწირა. ქსოვილების ისტორიაში ელაჰბელის კოშკს მნიშვნელოვანი როლი უკავია – აკლდამაში ძვ.წ. 1-ლი საუკუნით დათარიღებული ჩინური აბრეშუმის სართავის ფრაგმენტები აღმოაჩინეს. ტერორისტებმა აკლდამების ველზე მდებარე სხვა აკლდამებიც გაანადგურეს.

რომელი ძეგლები გადარჩა?
ციტადელის ძირითადი ნაწილი ტერორისტებს გადაურჩა, თუმცა ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს ჯიჰადისტებმა მისასვლელი კიბე ააფეთქეს და მე-13 საუკუნის ციხესიმაგრე დააზიანეს.

 

 

 

 

 

 

 

ალ-ლათის ლომი, რომელიც იცავდა გაზელს, პალმირას პრე-ისლამური ქალღმერთ ალ-ლატის ტაძარს ამშვენებდა. 3.5 მეტრის ქანდაკება თეთრი კირქვით ძვ.წ. 1-ელ საუკუნეში აშენდა და 15 ტონას იწონიდა. ლომის ცხვირი ტერორისტებმა დაამსხვრიეს, თუმცა ქანდაკება მთლიანად არ გადაგურებულა და მისი ნაწილები გადარჩა.

 

 

 

 

 

 

რომაული თეატრი მე-2 საუკუნით არის დათარიღებული და ძეგლის ძირითადი ნაწილი ხელუხლებელია. ე.წ. ისლამურმა სახელმწიფომ 2015 წლის ივლისში ვიდეო გაავრცელა, რომელშიც არასრულწლოვანმა მებრძოლებმა 25 ადამიანი ანტიკური თეატრის სცენაზე მოკლეს.

ტერორისტებს გადაურჩა პალმირას ცნობილი კოლონადებიც. კოლონადების 1 კილომეტრიანი სიგრძის რიგი ქალაქის დასავლეთ შესასვლელს ბელის ტაძართან აკავშირებდა.

პალმირას მომავალი

სირიის სიძველეთა და მუზეუმების გენერალური დირექტორატის ხელმძღვანელმა მამუნ აბდულქარიმმა პალმირას რეკონსტრუქციის პირობა დადო. მისივე შეფასებით, სრულ რეკონსტრუქციას 5 წელი მაინც დასჭირდება. თუმცა ექსპერტების ნაწილს მიაჩნია, რომ “სირიის უდაბნოს ოაზისის” რეკონსტრუქცია ისტორიის წინაშე ჩადენილი დანაშაული იქნება, რადგანაც 21-ე საუკუნის ეს ტრაგედია უკვე პალმირას ისტორიის ნაწილია.

წყარო: theguardian.com